Η αλλαγή στη ρωσική στάση αναφορικά με την παράδοση του αντιαεροπορικού συστήματος μακρού βεληνεκούς τύπου S-300 στο Ιράν, έχει οδηγήσει σε μεγάλη περιπλοκή τις σχέσεις της Μόσχας με το Τελ Αβίβ.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου τηλεφώνησε στον Βλαντιμίρ Πούτιν, επιχειρώντας να τον πείσει να μην αλλάξει τη στάση του και να μην προχωρήσει στην απόφαση αποδέσμευσης του συστήματος για τις ιρανικές ένοπλες δυνάμεις, χωρίς όμως επιτυχία.
Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι Ισραηλινοί φέρονται να έχουν εξοργιστεί. Ανακαλούν στη μνήμη τους το ότι υποχώρησαν παρότι διακυβεύονταν οικονομικά συμφέροντα πολλών εκατομμυρίων δολαρίων και σταμάτησαν τη συνεχώς διευρυνόμενη σχέση τους με τη Γεωργία, όταν προσεγγίστηκαν από τη Μόσχα. Πλέον, απειλούν τους Ρώσους ότι θα ξεκινήσουν πωλήσεις οπλικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας στην Ουκρανία.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, δημοσιεύματα στα διεθνή μέσα ενημέρωσης ανέφεραν, ότι οι Ισραηλινοί είχαν σταματήσει την πώληση μη επανδρωμένων αεροχημάτων (UAV) στην Ουκρανία, όταν δέχθηκαν σχετικό αίτημα από τη Μόσχα. Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση προς το Ισραήλ σχετικά με την πώληση ισραηλινών οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία. Ο Πούτιν χαρακτήρισε ενδεχόμενη τέτοια ισραηλινή ενέργεια ως εξ ορισμού «αντιπαραγωγική», λέγοντας ότι θα έριχνε «λάδι στη φωτιά».
Ωστόσο, η απόφαση του Ισραήλ να πουλήσει όπλα στην Ουκρανία αποτελεί απλώς την απάντηση του Τελ Αβίβ στην κίνηση της Μόσχας να πουλήσει αντιαεροπορικούς πυραύλους S-300 στο Ιράν. Η αποστολή των S-300 στο Ιράν δεν κάνει άραγε ακριβώς το ίδιο; Ο Πούτιν εμφανίστηκε να το έχει… φιλοσοφήσει: «Αποτελεί απόφαση της ισραηλινής ηγεσίας. Είναι δικαίωμά της να αποφασίσει. Όμως κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε νέο γύρο αναμέτρησης στην Ουκρανία και στον θάνατο ακόμα περισσότερων ανθρώπων, χωρίς να μπορεί να αλλάξει το αποτέλεσμα», είπε ο Πούτιν.
Ελάχιστες ημέρες πριν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός τηλεφώνησε στον Ρώσο πρόεδρο και του ζήτησε να μην προχωρήσει στην πώληση των S-300 Ιράν, καθώς μια τέτοια κίνηση θα ενισχύσει απλώς την ιρανική επιθετικότητα και θα υπονομεύσει την σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, όπως είπε. Ωστόσο, ο πρόεδρος Πούτιν δεν άλλαξε γνώμη.
Η παρουσία των S-300 στο ιρανικό οπλοστάσιο μεταβάλει άρδην τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή, υποστηρίζουν μέσα ενημέρωσης στο εβραϊκό κράτος, καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο πιθανό ισραηλινό πλήγμα κατά του Ιράν και των πυρηνικών του εγκαταστάσεων.
Το Ισραήλ πάντως έχει ανακοινώσει πως οι πιλότοι του έχουν ήδη εκπαιδευτεί στην αντιμετώπιση των εν λόγω πυραύλων, χρησιμοποιώντας τους S-300 που διαθέτουν συμμαχικά του έθνη, όπως ανέφεραν επίσημες πηγές, με ένα από αυτά κατά πιθανότητα να ήταν και η Ελλάδα που διαθέτει παρόμοια συστήματα αναπτυγμένα στην Κρήτη.
Αυτό δημιουργεί και μια άκρως επικίνδυνη κατάσταση, ανάμεσα στο χρονικό διάστημα παράδοσης των συστημάτων στο Ιράν και της κήρυξής τους σε κατάστασης επιχειρησιακής ετοιμότητας, αφού θα μπορούσε να ληφθεί απόφαση εκτέλεσης επιχείρησης για την εξουδετέρωσή τους. Κατά συνέπεια, η έλευσή τους θα μπορούσε να οδηγήσει σε στρατιωτική ενέργεια που θα μπορούσε να αποφευχθεί, τουλάχιστον προς το παρόν.
Υπάρχει και άλλο πρόβλημα όμως. Απουσία εξειδικευμένων στελεχών για τον χειρισμό των συστημάτων, το μόνο βέβαιο θα ήταν, ότι τον χειρισμό τους θα αναλάμβαναν Ρώσοι αξιωματικοί. Κατά συνέπεια, σε περίπτωση στρατιωτικής εμπλοκής με τους Ισραηλινούς, οι περιπλοκές θα ήταν πολλές, σε διάφορα επίπεδα, κάτι που ουδείς επιθυμεί.
Αν μάλιστα διαπιστωθεί κάποιο κενό χρονικό ανάμεσα στην έλευση των S-300 και την άφιξη των Ρώσων, τότε θα πρέπει αυτομάτων σχεδόν να συνηθίσουμε στην ιδέα, ότι θα μπορεί να ξυπνήσουμε το επόμενο πρωί και να πληροφορηθούμε ότι λίγες ώρες πριν η ισραηλινή Αεροπορία επιτέθηκε… Μέχρι και άτυπη «κατανόηση» ανάμεσα στη Ρωσία και το Ισραήλ θα μπορούσε κανείς να αναλογιστεί. Το περίφημο «παράθυρο τρωτότητας» (window of vulnerability)…
Ωστόσο, άλλες πηγές ισχυρίζονται ότι η Μόσχα δεν διαθέτει πυροβολαρχίες S-300 για να παραδώσει στο Ιράν, οπότε επικαλούμενο αυτή την – τεχνητή κατά τα φαινόμενα – έλλειψη, «αγοράζει» χρόνο. Η σύγκρουση στην Ουκρανία προσφέρει το κατάλληλο άλλοθι στη Μόσχα, καθώς διαρρέεται αρμοδίως, ότι η ρωσική αμυντική βιομηχανία παλεύει για να καταφέρει να καλύψει τις ανάγκες των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.
Ουδέποτε αποτέλεσε μυστικό ότι πάγια τακτική των Ρώσων είναι η χρησιμοποίηση των σχέσεων με το Ιράν στο πλαίσιο της αέναης διαπραγμάτευσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες για τα ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα την παγκόσμια ασφάλεια, με σκοπό να διασφαλίσει ότι οι θέσεις τους θα συνυπολογίζονται και τα συμφέροντά τους θα γίνονται σεβαστά.
Αυτό που θα πρέπει να εξαχθεί ως συμπέρασμα, είναι ότι παρά την εντύπωση που έχει σχηματιστεί, η παράδοση του συστήματος στους Ιρανούς δεν μπορεί ακόμα να θεωρηθεί ως δεδομένη. Θα είχε επίσης ενδιαφέρον να αναρωτηθεί κανείς, εάν οι Ιρανοί θα προτιμούσαν να εξασφαλίσουν τα συστήματα αντί για τη συμφωνία με τη Δύση για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Να συνυπολογιστεί επίσης πρέπει το ότι Ρωσία και Ιράν κάθε άλλο παρά συμπληρωματικά συμφέροντα έχουν στη γεωπολιτική περιοχή της Κασπίας που αμφότεροι εμπλέκονται και έχουν συμφέροντα, ούτε ασφαλώς και στον τομέα της ενέργειας. Οι Ρώσοι, παρά τις δημόσιες δηλώσεις τους, μόνο ικανοποιημένοι δεν μπορεί να είναι από την προοπτική εκτόνωσης στο μέτωπο του Ιράν, αφού αυτό εξυπηρετούσε μια χαρά τα συμφέροντά τους.
Το έχουμε γράψει πολλές φορές: Όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται «παγιδευμένες» σε περιφερειακά μέτωπα, όπως αυτά του Αφγανιστάν, του Ιράκ, του Ιράν και αλλού σε μικρότερη κλίμακα, οι Ρώσοι έχουν δύο μεγάλες ωφέλειες. Αφενός οι ΗΠΑ χρειάζονται τη Μόσχα για να «ρυθμίσουν» τα της ακώλυτης πρόσβασής τους στην περιοχή ενδιαφέροντος, αφετέρου δε, αποτρέπονται από το να εμπλακούν ενεργά στο ρωσικό «εγγύς εξωτερικό» (near abroad), κάτι το οποίο αποτελεί ζωτικό ρωσικό συμφέρον.
Υπάρχει όμως και ο τομέας της ενέργειας. Είναι σαφές ότι σε εποχές όπου η τιμή του πετρελαίου είναι σημαντικά μειωμένη επηρεάζοντας δραματικά τα έσοδα για οικονομίες όπως η ρωσική που είναι μονοσήμαντα εξαρτώμενες από τους υδρογονάνθρακες, ο τερματισμός της απομόνωσης ενός μεγάλου παραγωγού ενέργειας που θα μπορούσε να «πλημμυρίσει» την αγορά με πετρέλαιο και φυσικό αέριο, συμπιέζοντας περεταίρω τις τιμές των προϊόντων, καθώς αγωνίζεται να μαζέψει ρευστό, μόνο ζημιά κάνει στα ρωσικά εθνικά συμφέροντα.
Για να τον πάμε και ένα βήμα παρακάτω τον συλλογισμό, οι Ρώσοι θα είχαν κάθε συμφέρον να προβοκάρουν μια σύγκρουση, κατά προτίμηση περιστασιακή. Αν θα μπορούσε κατά λάθος να προκύψει και πλήγμα στις ενεργειακές υποδομές της Ισλαμικής Δημοκρατίας, αυτό θα ολοκλήρωνε… την ευτυχία τους.
Αν υποτεθεί ότι οι υψηλές τιμές στους υδρογονάνθρακες είναι «μάννα εξ ουρανού» για νέους παραγωγούς υδρογονανθράκων, όπως το Ισραήλ, τότε σα να υπάρχει κοινό συμφέρον για τη Μόσχα και το Τελ Αβίβ στο συγκεκριμένο ζήτημα, παρά τη σκληρή ρητορική. Να θυμηθούμε κρατώντας το στο πίσω μέρος του μυαλού μας το «φλερτ» της ρωσικής Gazprom με τα ισραηλινά κοιτάσματα και τις εκτεταμένες συζητήσεις που είχαν διεξαχθεί, συν την εμπλοκή των Ρώσων στα κοιτάσματα της Αιγύπτου, της Συρίας και του Λιβάνου.
Κατά συνέπεια, μάλλον θα χρειαζόταν να περιμένουμε για να διαπιστώσουμε τι πρόκειται να συμβεί, καθώς η «εξίσωση» είναι εξαιρετικά πιο πολύπλοκη από όσο φαίνεται στον αμύητο που μένει στις δηλώσεις οι οποίες ενίοτε ανεξαρτήτως των υψηλών τόνων, εννοούν κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό το οποίο φαίνεται εκ πρώτης όψεως.
http://dia-kosmos.blogspot.gr/