από τον ανταγωνισμό μεταξύ της Ρωσικής, Βρετανικής, Αμερικανικής και πιθανώς Κινεζικής Αυτοκρατορίας και από την φιλοδοξία τους να μειώσουν όλα τα άλλα μικρότερα κράτη στο να εξαρτώνται από αυτές, αλλά ο αιών θα δει επίσης τη γένεση μιας Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τελωνειακής Ένωσης, που θα είναι ο πυρήνας της σωτηρίας των κρατών αυτών από την καταστροφή και θα δώσει όχι μόνο την Πολιτική Ανεξαρτησία των κρατών αυτών αλλά θα σώσει και την ανώτερη κουλτούρα της Ευρώπης»
Αυτά έγραφε ο διακεκριμένος Καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας Gustav Schmoller, στο αμφιθέατρο του οποίου διδάχθηκε όλη η Γερμανική Ελίτ Οικονομολόγων, Διοικητών και Διπλωματών για μια ολόκληρη γενιά. Το αξιοσημείωτο είναι ότι αυτά τα έγραφε το 1890.
Τότε γεννήθηκε στη Γερμανία η ιδέα της ενοποιημένης οικονομικά Ευρώπης, ως δύναμης που θα έφερνε την Γερμανία, που θα ηγείτο σε αυτή την Ένωση, σε ισότητα με τις άλλες τότε Αυτοκρατορίες. Η κολοσσιαία αυτή προσπάθεια υπήρξε η Κύρια Αιτία του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Η Γερμανία έγινε ενιαίο κράτος υπό την Πρωσία το 1870, αφού είχε προηγηθεί η τελωνειακή ένωση των Γερμανικών Κρατιδίων. Με την ίδια λοιπόν πρωσική λογική, η Γερμανία θα ηγείτο της «Κεντρικής» Ευρώπης, αφού προηγείτο μια τελωνειακή ένωση κατά τον ίδιο τρόπο.
Τα ανωτέρω συνέστησαν το επίσημο Δόγμα της Γερμανίας σε τέτοιο βαθμό ώστε το πρόγραμμα που συνετάγη με τίτλο «Οι στόχοι της Γερμανίας» τον Σεπτέμβριο του 1914, δηλαδή μετά την έναρξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, να έχει ως πυρήνα και κεντρική ιδέα την ενοποίηση δια της οικονομίας της «Κεντρικής Ευρώπης» υπό την Γερμανική Ηγεμονία.
Ο παρακάτω χάρτης υιοθετήθηκε επίσημα τον Σεπτέμβριο του 1914 από την Εκτελεστική Επιτροπή της Πανγερμανικής Ένωσης (Alldeutscher Verband) που συνέταξε τις «Αρχές του Παν-Γερμανικού Προγράμματος Πολεμικών Στόχων», το οποίο ενεκρίθη από τον Καγκελάριο Bethmann Hollweg.
Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο χάρτης αυτός απεικονίζει με μεγάλη ακρίβεια την κατάσταση σήμερα, εκατό χρόνια μετά την δημοσίευση του, που έγινε μετά την έναρξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι στόχοι αυτοί δεν επετεύχθησαν τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια δεύτερη απόπειρα, ακόμη πιο βίαια, έγινε με τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά ούτε αυτή πέτυχε.
Η συρρικνωμένη Γερμανία του ψυχρού πολέμου εύκολα αποδέχθηκε την ένταξη της στην δημιουργούμενη τότε Ευρωπαϊκή Κοινή Αγορά, υπό την Γαλλική Πολιτική Ηγεσία και την Αμερικανική Αμυντική Ομπρέλα, μέσω του ΝΑΤΟ. Δεν έδειξε τότε η Γερμανία διαθέσεις ηγεμονίας αλλά περιορίσθηκε στο να ακμάσει οικονομικά με την Αμερικανική Βοήθεια του σχεδίου Marshall, τον ετεροχρονισμό των υποχρεώσεων αποζημίωσης των κρατών τα οποία έβλαψε με κατοχή τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο για μετά την ένωση των Γερμανιών, και βέβαια χάρις στο μορφωμένο και οργανωμένο ανθρώπινο δυναμικό της, συνεπικουρούμενο από τους ανέργους της Φτωχής Ευρώπης που προσήλθαν στη Γερμανία για να εργασθούν κατά εκατομμύρια και συνετέλεσαν και αυτοί στο Γερμανικό Οικονομικό Θαύμα.
Τα πράγματα εξελίσσονταν ομαλά μέχρι την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1990 και την ένωση της Δυτικής Γερμανίας με την Ανατολική τότε, γεγονός που δημιούργησε «Κρίσιμη Μάζα», ενός κράτους πολύ μεγαλύτερου και ισχυρότερου από τα άλλα ευρωπαϊκά. Τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη είδαν σαφώς τον κίνδυνο μιας Ηγεμονικής Γερμανίας και αποφάσισαν να τον αποτρέψουν δημιουργώντας μια Ευρωπαϊκή Πολιτική και Οικονομική Ένωση με την συνθήκη του Maastricht το 1991, όπου ο γράφων ήταν παρών.
Αποτέλεσμα της συνθήκης αυτής ήταν μόνο η Νομισματική Ένωση γιατί υπήρξαν αντιδράσεις, τόσο από διάφορες παρατάξεις στα κράτη της Ενωμένης Ευρώπης, όσο και κυρίως η γαλλική άρνηση πολιτικής ολοκλήρωσης, γιατί οι Γάλλοι νόμιζαν ότι θα συνέχιζαν να ηγεμονεύουν πολιτικά και έτσι δέχθηκαν μόνο το κοινό νόμισμα, το ευρώ, και εδώ είναι το σημαντικό σημείο, το οποίο όμως ευρώ είχε Γερμανικές Νομισματικές προδιαγραφές σε ότι αφορούσε δημοσιονομική πειθαρχία, κυκλοφορία, πληθωρισμό, κρατικά δάνεια και ελλείμματα κλπ. Η πολιτική ενοποίηση, ύστερα από αποτυχημένες προσπάθειες, σταμάτησε και έμεινε μόνο η Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) που λειτούργησε υπέρ Γερμανίας.
Αυτό έγινε έκδηλο με την εμφάνιση της κρίσης, την οικονομική κατάρρευση της περιφέρειας και την υποταγή της Γαλλίας με το δεύτερο Βισύ, που ήταν η αποδοχή των προτάσεων Μέρκελ από τον Σαρκοζί στην Ντωβίλ τον Οκτώβριο του 2010.
Έτσι η Γερμανία έγινε αδιαμφισβήτητος Ηγεμόνας της Ευρώπης, ύστερα από 120 χρόνια από τη σύλληψη της ιδέας και εκμεταλλευόμενη αριστοτεχνικά την Οικονομική Κρίση.Η Γερμανία, που είχε υποστεί επώδυνη δημοσιονομική εξυγίανση από τον Σοσιαλιστή Καγκελάριο Schroeder, ήταν σε θέση όχι μόνο να επιβιώσει της κρίσης αλλά και να ηγεμονεύσει και να επιβάλει σε μεγάλο βαθμό πολιτικές εξυγίανσης της οικονομίας στα άλλα κράτη με βάση τη λιτότητα και τον έλεγχο του εθνικού χρέους, στα πλαίσια του κοινού νομίσματος, με αντάλλαγμα την συναίνεσή της στην παροχή βοήθειας σε αυτά.
Εδώ ακριβώς έγκειται το πρόβλημα της Γερμανικής Ηγεμονίας στην Ευρωζώνη. Το εργαλείο της Ηγεμονίας της είναι το Ευρώ. Το Ευρώ που είναι σχεδιασμένο με γερμανικές προδιαγραφές είναι πολύ ισχυρό έναντι του δολαρίου, πράγμα που είναι οικονομικά ασύμφορο για τις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης.
Συγκεκριμένα, αν για κάθε χώρα της Ευρωζώνης λάβουμε υπόψη την παραγωγικότητα της, το κόστος χρηματοδότησης και την ρευστότητα, το δημόσιο χρέος και σειρά άλλων παραγόντων, τότε η επιθυμητή ισοτιμία ευρώ – δολαρίου ποικίλλει από χώρα σε χώρα.
Μια μελέτη της Morgan Stanley παρουσιάζει τις διαφορές διαπιστώνοντας ότι η γερμανική οικονομία μπορεί να είναι ανταγωνιστική ακόμη και με ισοτιμία 1.54 δολάρια ανά ευρώ, ενώ για την Ελλάδα η ισοτιμία, ώστε να είναι η ελληνική οικονομία ανταγωνιστική, είναι 1.07 δολάρια ανά ευρώ. Η μελέτη αυτή δείχνει την ανισότητα των οικονομιών της Ευρώπης που έχουν κοινό νόμισμα και την άνεση με την οποία μπόρεσε να κινείται η γερμανική οικονομία στην παρούσα ισοτιμία 1.35-1.40.
Μια παρεμφερής μελέτη μάλιστα της Deutsche Bank φέρνει το όριο για τη Γερμανία έως 1.79 δολάρια ανά ευρώ.Ο κατωτέρω πίνακας δείχνει τις διάφορες σχετικές ισοτιμίες ανάλογα με τις δυνατότητες της οικονομία της κάθε χώρας μέλος της Ευρωζώνης.
Αυτό που πραγματικά διαπιστώνεται από τη μελέτη αυτή είναι ότι η παρούσα ισοτιμία ευρώ-δολαρίου είναι ασύμφορη για τα περισσότερα κράτη της Ευρωζώνης. Ο λόγος που υπάρχει είναι ότι η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ είναι γερμανικών προδιαγραφών, υπερβολικά αντιπληθωριστική εν σχέση με αυτήν της FED, της Βρετανίας, της Ιαπωνίας και της Κίνας και είναι αποπληθωριστική, μάλιστα σε μια εποχή που το φάσμα του αποπληθωρισμού επικρεμάται στην Ευρώπη το 2014.
Απόρροια της Γερμανικής Πολιτικής για το ΕΥΡΩ είναι ότι η κυκλοφορία του χρήματος στην Ευρώπη (Μ3) που αυξήθηκε μόνο 1.4% έναντι στόχου 4.5%. Η εικόνα αυτή είναι τελικά πολύ χειρότερη για το Νότο, όπου υπάρχει στραγγαλισμός της ρευστότητας. Το κατωτέρω γράφημα δείχνει σαφώς τη μείωση της χρηματοδότησης των εταιρειών.
Source: European Central Bank, SG Cross Asset Research / Economics
Ξεπερνώντας την κακή κατάσταση της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας στην Ισπανία η συρρίκνωση της πίστωσης φτάνει το 19.3%!
Έτσι δεν βγαίνουμε από την κρίση.
Αυτό έχει γίνει αντιληπτό από τον Draghi, ο οποίος προσπαθεί μέσα στα πλαίσια της ΕΚΤ να κατεβάσει το ευρώ κάτω από το 1.30 UDS/EUR, συναντά όμως γερμανική αντίσταση.
Η γερμανική Οικονομική και Νομισματική πολιτική εφαρμοζόμενη σε όλη την Ευρώπη είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν αντίξοες οικονομικές συνθήκες για τις περισσότερες χώρες, όχι μόνο στο Νότο, με αμφίβολη ημερομηνία εξόδου από την κρίση.
Η λύση βέβαια υπάρχει και δεν είναι βέβαια η έξοδος από το ευρώ που θα πολλαπλασιάσει τα βάρη σε χώρες που μαστίζονται ήδη οικονομικά και έχουν υψηλότατη ανεργία.
Η λύση είναι η χαλάρωση του ευρώ έναντι του δολαρίου και των άλλων νομισμάτων, μαζί βέβαια με την οικονομική και πολιτική ενοποίηση αρχίζοντας άμεσα με την ενοποίηση του Τραπεζικού συστήματος, ώστε να εξισωθούν κάπως οι οικονομικοί όροι και να αποκατασταθεί η ρευστότητα στο Νότο μαζί με ανταγωνιστικά επιτόκια.
Σε ό,τι αφορά την υποτίμηση του ευρώ η Γερμανία αντιτίθεται φοβούμενη πληθωριστικές πιέσεις. Ο κ. Draghi όμως της ΕΚΤ, με προσεκτικές κινήσεις, όπως η πρόσφατη μείωση του επιτοκίου, προς τα εκεί στοχεύει και είναι αναγκαίο να φθάσουμε γρήγορα εκεί.
Είναι εντυπωσιακό πώς μια σειρά χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, που είναι από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης, δέχονται τις γερμανικές θέσεις χωρίς να αντιδρούν, ενώ βλέπουν το Δημόσιο αλλά και τα άλλα χρέη τους να βαθαίνουν. Η πανίσχυρη οικονομικά Γερμανία έχει παραλύσει την θέληση των χωρών αυτών και έχει υποχρεώσει τις κυβερνήσεις τους σε σχεδόν υποταγή.
Δεν είναι δυνατόν αυτή η κατάσταση να συνεχίσει για πολύ. Η ισχυρή οικονομική διαφοροποίηση της Γερμανίας μαζί με την έλλειψη διαλλακτικότητας που την διέπει, θα δημιουργήσουν εντάσεις που θα θέσουν σε κίνδυνο τη συνοχή του ευρώ. Επειδή η διάλυση του θα είναι αρνητική για όλους, το πιο πιθανό είναι ότι θα βρεθούν μέσω ΕΚΤ, EFSF ή όποιου άλλου μηχανισμού, τρόποι εξίσωσης των οικονομικών συνθηκών με αντιμετώπιση κεντρικά του Δημόσιου χρέους των χωρών, με συντονισμένη οικονομική πολιτική, αύξηση της ρευστότητας και με μεγάλη πολιτική ενοποίηση.
Το κλειδί σε όλα αυτά είναι να αποδεχθεί η Γερμανία θέσεις που δεν είναι δικές της, είναι όμως της πλειοψηφίας των μελών της Ευρωζώνης έτσι ώστε, ενώ η οικονομική άνοδος να επιβραδυνθεί κάπως για την Γερμανία, να αυξηθεί όμως για τα περισσότερα μέρη της Ευρωζώνης.
Η Ευρώπη για τρίτη φορά βρίσκεται εμπρός στη Γερμανική Ηγεμονία. Επειδή δεν έχει χυθεί αίμα αυτή τη φορά, η διευθέτηση των προβλημάτων είναι δυνατή, αρκεί η Γερμανία να αποδεχθεί ότι μπορεί να ηγηθεί στην Ευρώπη, θα είναι όμως δύσκολο, όπως διδάσκει η Ιστορία να Ηγεμονεύσει.KASSANDROS