Μετά, οι πειραματιστές εκμεταλλεύτηκαν την ικανότητα των σκουληκιών να αναπαράγουν κάποιο κομμάτι τους που έχει κοπεί. Έκοψαν λοιπόν τα σκουλήκια στη μέση, αφαιρώντας το κομμάτι όπου βρίσκεται ο εγκέφαλος. Στα ακέφαλα σκουλήκια «φύτρωσε» μετά από μερικές μέρες ένας καινούργιος εγκέφαλος.
Το επίκτητο ανακλαστικό όμως συνεχίστηκε όταν άναβε το φως, κι ας ήταν ο εγκέφαλος καινούριος και κανονικά δεν έπρεπε να γνωρίζει τίποτε για το ηλεκτροσόκ. Πού κρυβόταν η μνήμη, αφού σύμφωνα με την κατεστημένη άποψη οι εμπειρίες και οι γνώσεις όλων των ζώων καταγράφονται μονάχα στον εγκέφαλο και όχι στα κύτταρα;
Ένα άλλο μυστήριο που προβληματίζει τους βιολόγους είναι τα «ένστικτα». Γιατί το νεογέννητο ποντίκι γνωρίζει ότι μια γάτα είναι εχθρική απέναντί του και τρέχει να κρυφτεί, μόλις τη δει; Η θεωρία της εξέλιξης προσπαθεί να το εξηγήσει λέγοντας ότι μόνο τα ποντίκια που έχουν γενετική προδιάθεση να απομακρύνονται από τις γάτες επιβίωσαν στους αιώνες, αφού αυτά τα δύο πλάσματα ζούσαν σε κοινούς χώρους και τα θαρραλέα ποντίκια πολύ απλά, δεν επιβίωσαν για να αναπαραχθούν. Όμως αν βάλεις ένα νεογέννητο κοτόπουλο δίπλα σε ένα γεράκι, καταλαβαίνει κι εκείνο τον κίνδυνο και πανικοβάλλεται. Τα κοτόπουλα όμως δεν ζούσαν σε κοινούς χώρους με τα γεράκια, ούτε το κοτόπουλο μπορεί να γλιτώσει από το γεράκι, όσο κι αν προσπαθήσει. Πώς λοιπόν μεταφέρθηκε η πληροφορία στο νεογέννητο κοτόπουλο ότι το γεράκι είναι κάτι εχθρικό;
Ο Καρλ Γιουνγκ αναφέρει ένα αινιγματικό περιστατικό, το οποίο υπονοεί την ύπαρξη γενετικής μνήμης, αυτή τη φορά στον άνθρωπο. Ένας ψυχασθενής έβλεπε ότι ο Ήλιος έχει φαλλό (πέος). Πίστευε επίσης ότι μπορούσε να μετακινήσει τον φαλλό και μπορούσε έτσι να ελέγχει τον άνεμο.
Αρχικά ο Γιουνγκ αντιμετώπισε την όλη ιστορία ως μια απλή παραδοξότητα ενός άρρωστου μυαλού.
Διαβάζοντας όμως τους αρχαίους μύθους ανακάλυψε κάποια στιγμή ότι υπήρχε ένας μύθος του Μιθραϊδισμού που περιέγραφε ακριβώς την ίδια «αυταπάτη», σχετικά με τον φαλλό του Ήλιου και τον έλεγχο του ανέμου. Ο Γιουνγκ θεώρησε φυσικά ότι ο ψυχασθενής γνώριζε τον μύθο, αλλά αποφάσισε να το επιβεβαιώσει. Έτσι μίλησε με τον ψυχασθενή και μελέτησε προσεκτικά το κοινωνικό υπόβαθρό του. Διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε καμία περίπτωση ο ασθενής να έχει διαβάσει ή να έχει ακούσει τον μύθο.
Έτσι ο Γιουνγκ άρχισε να σχηματίζει τη θεωρία, στηριζόμενος βέβαια και στις ιδέες του Πλάτωνα, ότι κάποιες ιδέες (τα αρχέτυπα για τα οποία μιλήσαμε πριν) είναι «ενσωματωμένες» στην ανθρώπινη ψυχή. Αυτό το μυστηριώδες κοινό «αρχείο» ο Γιουνγκ το ονόμασε «συλλογικό ασυνείδητο»…
Οι παραδόσεις και η λαϊκή σοφία όλων των λαών του πλανήτη περιγράφουν κι αυτές κάποιου είδους μετάδοσης γενετικής μνήμης.
Στην Ελλάδα, ο λαός χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως «το αίμα νερό δεν γίνεται», «μιλάει το αίμα μέσα του», ενώ πολλές λαϊκές ιστορίες αναφέρονται σε συγγενείς που έχουν χαθεί και ξαναβρίσκονται μετά από δεκαετίες, αδέλφια που χωρίζονται αλλά ξαναενώνονται μετά από καιρό. Σε όλες αυτές τις ιστορίες εμφανίζεται συνήθως ως στοιχείο της πλοκής μια μυστηριώδης «έλξη» ανάμεσα στα άτομα, που συνήθως παρεξηγείται ως ερωτική. Ακόμη και ο κλασικός Οιδίποδας πέφτει θύμα αυτής της μυστηριακής «έλξης» και νυμφεύεται χωρίς να το ξέρει τη μητέρα του.
Αυτές οι ιστορίες είναι συνηθισμένα «κλισέ» στις τηλεοπτικές σαπουνόπερες και στα λαϊκά μυθιστορήματα. Είναι εύκολο να τις απορρίψουμε ως φτηνές και εύκολες μυθοπλασίες που απευθύνονται σε άτομα χαμηλής νοημοσύνης, πρέπει όμως να προβληματιστούμε περισσότερο γι’ αυτές.
Ίσως επαναλαμβάνονται συχνά, ακριβώς γιατί μιλούν στην ψυχή των απλών ανθρώπων περιγράφοντας μια βαθύτερη αλήθεια που υποσυνείδητα όλοι μας γνωρίζουμε και αποδεχόμαστε. Ίσως για αυτό και οι πιο εξελιγμένες και πρωτότυπες ιστορίες, που δεν έχουν όμως «αρχετυπικό» περιεχόμενο, να αφήνουν αδιάφορους τους απλούς ανθρώπους: γιατί δεν περιέχουν αναφορές στην Ιστορία που είναι γραμμένη βαθιά μέσα στα κύτταρά τους…
«ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΓΡΑΜΜΕΝΑ ΣΤΟ DNA»;
Mετά τον πόλεμο και τη συντριβή, ευτυχώς, των φασιστικών καθεστώτων, οι ανακαλύψεις για τη «γενετική κληρονομιά» δεν μπορούσαν να κρατηθούν κι άλλο στο σκοτάδι και έπρεπε να αρχίσουν να βγαίνουν στο φως. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο, κατά τη γνώμη μου, που το DNA ανακαλύφθηκε μόνο μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1953…
Με την ανακάλυψη του DNA άρχισαν όλοι να μιλούν για την περίφημη «γενετική προδιάθεση». Σήμερα, σχεδόν καθημερινά ακούμε ανακοινώσεις όπως: «Βρέθηκε το γονίδιο που προκαλεί τη διάθεση να λέμε ψέματα» (Dr. Adrian Raine, University of Southern California) ή «Βρέθηκε το γονίδιο που μας κάνει εργατικούς ή τεμπέληδες» (Dr.Bouchard, Pennington Biomedical Research Centre) κ.ο.κ. Όπως καταλαβαίνετε, η θεωρία του άγραφου χαρτιού πήγε περίπατο. Οι περισσότεροι βιολόγοι πιστεύουν πλέον ότι ο άνθρωπος γεννιέται «προγραμματισμένος» από το DNA. Όμως οι ηθικοί περιορισμοί του 2ου Π. Πολέμου ισχύουν ακόμη, έτσι είμαστε αναγκασμένοι να υποστηρίζουμε, για το ευρύ κοινό τουλάχιστον, ότι ο άνθρωπος γεννιέται χωρίς γενετικές μνήμες…
Όμως για τους λίγους που μπορούν να τις αποκωδικοποιήσουν, οι σύγχρονες μελέτες λένε παράξενα πράγματα, τα οποία ξεφεύγουν και από τα όρια του «γενετικού προγραμματισμού» που περιέχεται στο DNA: Οι διάσημοι και πολυβραβευμένοι εξελικτικοί βιολόγοι Τζον Τούμπι και Λήδα Κοσμίδη, γράφουν στο βιβλίο τους Ο Προσαρμοσμένος Νους:
«Τα αποτελέσματα της Ψυχολογίας, της μελέτης της αντίληψης, της εξελικτικής Βιολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης, της Φιλοσοφίας και της Γλωσσολογίας, συγκλίνουν στο ίδιο συμπέρασμα: Μια ψυχολογική αρχιτεκτονική που αποτελείται από ισοδύναμους, γενικούς, ανεξάρτητους περιεχομένου ή χωρίς περιεχόμενο μηχανισμούς, δεν θα μπορούσε να εκτελέσει με επιτυχία τις λειτουργίες που ο ανθρώπινος νους ολοφάνερα μπορεί να εκτελέσει…» (John Tooby και Leda Cosmides, The Adapted Mind, Oxford University Press, 1992).Αν χρειάζεστε μετάφραση, ρωτήστε τον βιολόγο της γειτονιάς σας, τον ίδιο που θα σας αρνηθεί ότι υπάρχει κυτταρική ή γενετική μνήμη, να σας εξηγήσει για ποιο πράγμα μιλάει αυτή η παράγραφος…
Η ψηφιακή πληροφορία μπορεί να γραφτεί σε μοριακό επίπεδο… Τα μόρια της πληροφορίας δεν είναι νεκρή ύλη, αλλά παρουσιάζουν δυνατότητα ζωής, που αλλού εκφράζεται με τη μορφή του ιού…William S. Burroughs, Nova Express
Σήμερα, λοιπόν, ζούμε σε έναν παραλογισμό. Οφείλουμε να πιστεύουμε στη θεωρία του άγραφου χαρτιού, οφείλουμε όμως ταυτόχρονα να πιστεύουμε ότι το DNA μας περιέχει σχεδόν τα πάντα για εμάς: το σχήμα του προσώπου μας, τη συμπεριφορά μας, το ύψος μας, το πάχος μας, τις ικανότητές μας, τις διαθέσεις μας, τα ταλέντα μας.
Από τότε που ανακαλύφθηκε, το DNA διαφημίζεται συνεχώς ότι περιγράφει το «πρότυπο» της μορφής και της προσωπικότητας του ανθρώπου, και ότι μονάχα μικρές αποκλίσεις μπορούν να γίνουν από αυτό το πρότυπο στη διάρκεια της ανάπτυξής μας. Φτάσαμε έτσι στο σημείο να πιστεύουμε ότι αν κλωνοποιηθεί ένας άνθρωπος, αν δηλαδή αναπαραγάγουμε από την αρχή ένα ανθρώπινο σώμα χρησιμοποιώντας το ίδιο DNA, θα φτιάξουμε έναν πανομοιότυπο άνθρωπο, ακριβώς τον αρχικό άνθρωπο εις διπλούν.
Όμως, ένα πρόσφατο πείραμα διέψευσε αυτή την ιδέα. Τον Φεβρουάριο του 2002, κάποιοι γενετιστές (A&M University, Τέξας) κλωνοποίησαν μια γάτα (τη Rainbow), ο κλώνος της οποίας (η γάτα με το αστείο όνομα Carbon-Copy ή CC) όχι μόνο δεν μοιάζει με την πρωτότυπη γάτα, αλλά έχει και …διαφορετικό χρώμα τριχώματος.
Φυσικά, οι βιολόγοι έσπευσαν να δικαιολογήσουν το αποτέλεσμα, λέγοντας ότι το περιβάλλον επηρεάζει την ανάπτυξη και τη διαμόρφωση του οργανισμού περισσότερο από το DNA.
«Άρα», καταλήγουν φάσκοντας και αντιφάσκοντας, «ναι μεν το DNA ορίζει ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά του οργανισμού, αλλά δεν τα καθορίζει κιόλας».
Από εκεί και πέρα, αρνούνται κατηγορηματικά ότι υπάρχει κάποιο άλλο «αρχείο» μέσα στα κύτταρά μας που να περιέχει πληροφορίες για εμάς.
Ό,τι είναι καταγεγραμμένο είναι καταγεγραμμένο μέσα στο DNA, λένε και βάζουν τελεία.
Κι όμως, στη Φύση υπάρχει μια περίπτωση κλωνοποίησης που ανατρέπει το προηγούμενο συμπέρασμα. Υπάρχουν δίδυμοι, οι λεγόμενοι «μονοζυγωτικοί» που προέρχονται από το ίδιο αρχικό κύτταρο, που ακόμη κι αν μεγαλώνουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα, τις περισσότερες φορές παραμένουν επί πολλά έτη ίδιοι και σχεδόν απαράλλαχτοι στα σωματικά τους χαρακτηριστικά, κάτι που γίνεται ιδιαίτερα φανερό ειδικά αν τους ντύσεις με τα ίδια ρούχα και το ίδιο χτένισμα.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Είναι τελικά –ή δεν είναι– το DNA ο «χάρτης» που περιγράφει την ανάπτυξη και την εξέλιξη του οργανισμού; Γιατί στη μια περίπτωση οι δύο γάτες, που έχουν το ίδιο DNA και μεγάλωσαν σε εργαστήριο βγαίνουν διαφορετικές, ενώ στην άλλη, σε τυχαία και ανεξέλεγκτα περιβάλλοντα, οι δίδυμοι βγαίνουν πανομοιότυποι;
Η απάντηση κρύβεται μάλλον στη μόνη βασική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στα δύο πειράματα. Οι δίδυμοι παρήχθησαν από το ίδιο αρχικό κύτταρο, που διασπάστηκε κάποια στιγμή σε δύο παρόμοια αλλά ξεχωριστά κύτταρα, τα οποία με τη σειρά τους αναπτύχθηκαν σε δύο ξεχωριστά όντα. Οι γάτες παρήχθησαν από διαφορετικά κύτταρα και μόνο το DNA ήταν όμοιο και στις δύο. Αυτό αναγκαστικά οδηγεί στην υπόθεση ότι στο κύτταρο πρέπει να υπάρχουν κι άλλες ουσίες που περιέχουν γενετικές πληροφορίες (πρωτεΐνες; RNA; αμινοξέα;). Ίσως αυτές οι ουσίες να μη βρίσκονται μέσα στο κύτταρο, αλλά γύρω του. Ίσως στο αμνιακό υγρό της μάνας, ίσως στις αρχικές πρωτεΐνες που περικύκλωσαν και δημιούργησαν το αρχικό κύτταρο, ίσως ποιος ξέρει πού αλλού, να κρύβονται κι άλλες πληροφορίες, κι άλλες γενετικές μνήμες…
Οι παρατηρήσεις μάς οδηγούν να αποδεχτούμε ότι υπάρχει και κάτι άλλο μέσα στο κύτταρο που «καταγράφει» πληροφορίες, κάτι πέρα από τοDNA. Το DNA εξάλλου δεν θα μπορούσε να κρύψει πάρα πολλές πληροφορίες μέσα του. Έχει μονάχα 30.000 γονίδια και η περιγραφή της δομής του χωράει άνετα σε μια παλιά δισκέτα υπολογιστή, οπότε είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι θα μπορούσε να περιέχει όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται για να κατασκευαστεί ένας ζωντανός οργανισμός.
Κι όμως, στη Φύση υπάρχει μια περίπτωση κλωνοποίησης που ανατρέπει το προηγούμενο συμπέρασμα. Υπάρχουν δίδυμοι, οι λεγόμενοι «μονοζυγωτικοί» που προέρχονται από το ίδιο αρχικό κύτταρο, που ακόμη κι αν μεγαλώνουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα, τις περισσότερες φορές παραμένουν επί πολλά έτη ίδιοι και σχεδόν απαράλλαχτοι στα σωματικά τους χαρακτηριστικά, κάτι που γίνεται ιδιαίτερα φανερό ειδικά αν τους ντύσεις με τα ίδια ρούχα και το ίδιο χτένισμα.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Είναι τελικά –ή δεν είναι– το DNA ο «χάρτης» που περιγράφει την ανάπτυξη και την εξέλιξη του οργανισμού; Γιατί στη μια περίπτωση οι δύο γάτες, που έχουν το ίδιο DNA και μεγάλωσαν σε εργαστήριο βγαίνουν διαφορετικές, ενώ στην άλλη, σε τυχαία και ανεξέλεγκτα περιβάλλοντα, οι δίδυμοι βγαίνουν πανομοιότυποι;
Η απάντηση κρύβεται μάλλον στη μόνη βασική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στα δύο πειράματα. Οι δίδυμοι παρήχθησαν από το ίδιο αρχικό κύτταρο, που διασπάστηκε κάποια στιγμή σε δύο παρόμοια αλλά ξεχωριστά κύτταρα, τα οποία με τη σειρά τους αναπτύχθηκαν σε δύο ξεχωριστά όντα. Οι γάτες παρήχθησαν από διαφορετικά κύτταρα και μόνο το DNA ήταν όμοιο και στις δύο. Αυτό αναγκαστικά οδηγεί στην υπόθεση ότι στο κύτταρο πρέπει να υπάρχουν κι άλλες ουσίες που περιέχουν γενετικές πληροφορίες (πρωτεΐνες; RNA; αμινοξέα;). Ίσως αυτές οι ουσίες να μη βρίσκονται μέσα στο κύτταρο, αλλά γύρω του. Ίσως στο αμνιακό υγρό της μάνας, ίσως στις αρχικές πρωτεΐνες που περικύκλωσαν και δημιούργησαν το αρχικό κύτταρο, ίσως ποιος ξέρει πού αλλού, να κρύβονται κι άλλες πληροφορίες, κι άλλες γενετικές μνήμες…
Οι παρατηρήσεις μάς οδηγούν να αποδεχτούμε ότι υπάρχει και κάτι άλλο μέσα στο κύτταρο που «καταγράφει» πληροφορίες, κάτι πέρα από τοDNA. Το DNA εξάλλου δεν θα μπορούσε να κρύψει πάρα πολλές πληροφορίες μέσα του. Έχει μονάχα 30.000 γονίδια και η περιγραφή της δομής του χωράει άνετα σε μια παλιά δισκέτα υπολογιστή, οπότε είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι θα μπορούσε να περιέχει όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται για να κατασκευαστεί ένας ζωντανός οργανισμός.
(Παραδόξως, το ρύζι, το φυτό, έχει πάνω από 60.000 γονίδια, διπλάσια από τον άνθρωπο. Τι μυστικά κρύβει άραγε η γενετική του δομή, για να απαιτούνται τόσα πολλά γονίδια;)
http://antidogma.gr/2008/10/
http://dia-kosmos.blogspot.gr/
http://antidogma.gr/2008/10/
http://dia-kosmos.blogspot.gr/
Comments