1821: Αρκαδιανή - Οι Ελληνίδες του Αγώνα άρπαξαν το σπαθί, όταν συλλογιζόταν ότι, «θα γεννήσουν σκλάβους»

Με αυτούς τους εξαίσιους στίχους απαντά ο Διονύσιος Σολωμός στο Λόρδο Βύρωνα, που στην Τρίτη Ωδή του Δον Ζουάν έβλεπε δακρυσμένα τα μάτια ενός Έλληνα ποιητή, όταν συλλογιζόταν ότι οι ωραίες Ελληνίδες «θα γεννήσουν σκλάβους».

Ωστόσο ο Ζακύνθιος βάρδος κι άλλες φορές τιμά την Ελληνίδα του ’21 στο έργο του. Ακούει την «Ελληνίδα Μητέρα» να νανουρίζει το μικρό γιό της ιστορώντας τον αγώνα για την Ελευθερία του νεκρού πατέρα του. Ο ποιητής ορκίζεται στο όνομα της ελεύθερης πολιορκημένης Μεσολογγίτισσας και την ακολουθεί πάμπτωχη και ταπεινωμένη, μακριά από τον τόπο της.

Γράφει η Αδαμαντία Τριάρχη – Μακρυγιάννη

Αμέτρητες Ελληνίδες κατά τη Μεγάλη Επανάσταση υπέστησαν τα δεινά του άμαχου πληθυσμού, όπως συμβαίνει πάντοτε σε καιρούς πολέμου.

Πάρα πολλές, όμως, διαδραμάτισαν σύνθετο αγωνιστικό ρόλο που, εξαιτίας των αντιλήψεων της εποχής, παραμελήθηκε από ιστορικής απόψεως, ενώ το αντίθετο συνέβη στον κόσμο της ελεύθερης λαϊκής Μούσας.

Εκείνη ανέπλασε ολοζώντανη τη γυναίκα του Αγώνα, πριν και μετά το 1821, από μάχιμη στο πλευρό του πολεμιστή μέχρι καπετάνισσα «στεριάς και του πελάγου», ευρηματική, παράτολμη «και θάλασσα σπαρμένη»:

Η Αρκαδιανή

Ποιος είδε ψα-γεια σ’ Αρκαδιανή,
ποιος είδε ψα- ψάρι στη στεριά,

και θάλασσα σπαρμένη,

Αρκαδιανή καημένη

Ποιος είδε τη, γεια σ’ Αρκαδιανή,
ποιος είδε τη,  την Αρκαδιανή,

στα κλέφτικα ντυμένη,

Αρκαδιανή καημένη

Δώδεκα χρό-γεια σ’ Αρκαδιανή,
δώδεκα χρο- χρόνους έκανε,

στα κλέφτικα ντυμένη,

Αρκαδιανή καημένη

Κανείς δε, τη γεια σ’ Αρκαδιανή,

κανείς ΔΕΝ ΤΗ, την  εγνώρισε,

από την ομορφιά της 

κι από τη λεβεντιά της

…(χορός συρτός, βουνίσιος)

Κι όταν η Επανάσταση ανέδειξε την Ελευθερία – Ελλάδα «σαν πρώτα ανδρειωμένη», γενναία πάλεψαν και πολλές Ελληνίδες, από το Δούναβη μέχρι το Αιγαίο και τη Μάνη.

Επομένως, αναζητώντας την παρουσία τους στο δημοτικό τραγούδι, σε ιστοριογραφικές μαρτυρίες, λογοτεχνικά κείμενα και ιστορικά βιβλία, έχουμε χρέος να μνημονεύουμε όλες τις γυναίκες του πολέμου της Ανεξαρτησίας.

Αρκετές άρπαξαν ακόμη και το σπαθί, όχι για να εξαπολύσουν το θάνατο, αλλά για να υπερασπιστούν τη Ζωή που έφερναν στον κόσμο.

Κατά κανόνα είναι γνωστές μόνο από την προσφορά τους αλλά και από την ανταύγεια του ήθους τους στις μορφές των ηρωίδων, που κράτησε η Ιστορία.

Σ’ ανατολή και δύση, και νότον και βοριά

για την πατρίδα όλοι, νάχομεν μια καρδιά

Από το «Θούριο» του Ρήγα