Κύπρος: Ο Ρόλος των Κυανοκράνων του ΟΗΕ το 1974
Προσωπικές μαρτυρίες για την δραστηριότητα των κυανοκράνων το καλοκαίρι του 1974
Θεόδωρου Χαραλάμπους *
Διαβάζοντας πρόσφατα το βιβλίο του Αντισυνταγματάρχη Δημήτριου Χάζτζου, διοικητού το 1974, του 361 Τάγματος Πεζικού (με έδρα τον Πενταδάκτυλο), έφερε στην μνήμη μου παρόμοιες προσωπικές εμπειρίες με αυτές που περιγράφονται στο βιβλίο για ενέργειες των κυανοκράνων που στόχο είχαν την βοήθεια και καθοδήγηση των Τούρκων εισβολέων στη στρατιωτική επιχείρηση τους εναντίον της Κύπρου. Τότε υπηρετούσα στο 4ον Επιτελικό Γραφείο της Τρίτης Ανωτέρας Τακτικής Διοίκησης.
Αναφέρει ο Δημήτριοσ Χάντζος (σελ. 172,173,174) «Ενδεικτικό του ρόλου που διαδραμάτισαν οι «ειρηνευτικές» δυνάμεις του OHE στην Κύπρο κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων. … Είναι 11.00 η ώρα το πρωί της 13 Αυγούστου 1974 … με ειδοποίησαν ότι θέλει να με επισκεφτεί ένας Καναδός υπολοχαγός … πήγα ο ίδιος προς συνάντηση του, κρατούσε χάρτη της περιοχής και μου ζήτησε να τον ενημερώσω για την θέση και το είδος των ναρκοπεδίων που είχαμε στην περιοχή. «Αυτό δεν ενδιαφέρει την Ειρηνευτική Δύναμη» του απάντησα «Μας ενδιαφέρει η προστασία των περιπολίων μας, και συνεπώς μας είναι απαραίτητη η πληροφορία αυτή» … «Ο άνθρωπος είχε εντολή και επειγόταν να την εκπληρώσει. Στην επιμονή του, του χάραξα μια τεθλασμένη γραμμή (με σκόπιμα πολλά ζιγκ-ζακ) που κάλυπτε ολόκληρο το μέτωπο μας … ενδεικτική δήθεν των θέσεων ναρκοπεδίων μας» ο υπολοχαγός δεν πίστευε ποτέ ότι θα είχε μια τέτοια επιτυχία, και συνεχίζει ο Διοικητής του 361 ΤΠ «την επόμενη οι Τούρκοι επιτέθηκαν στον τομέα μας, πλην όμως δεν χρησιμοποιήθηκαν άρματα, καίτοι είχαμε επισημάνει την καμουφλαρισμένη παρουσία τους βορειοδυτικά του χωριού Άγιος Επίκτητος».
Προσωπικές μαρτυρίες για την δραστηριότητα των κυανοκράνων το καλοκαίρι του 1974:
Την 20ην Ιουλίου 1974 δεν καταφέραμε να μετακινηθούμε από την έδρα της III Ανωτέρας Τακτικής Διοίκησης στον χώρο διασποράς, λόγω της τούρκικης αεροπορικής δραστηριότητας. Οπότε η διοίκηση των μονάδων που ανήκαν στην ΙΙΙ ΑΤΔ, (στην πράσινη γραμμή στη Λευκωσία, στον χώρο της εισβολής στην Κερύνεια, και στον πενταδάκτυλο) γινόταν από την θέση της ΙΙΙ ΑΤΔ, έναντι του παλαιού σταδίου ΓΣΠ. Το ΓΕΕΦ είχε ήδη μετακινηθεί στην Μαλούντα, όπως προβλεπόταν στο Σχέδιο Αμύνης της Κύπρου- ΣΑΚ Αφροδίτη 1974.
Κυριακή 21 Ιουλίου 1974:Γύρω στο μεσημέρι παραλαμβάνω τηλεφώνημα από τον φρουρό της πύλης της III ATΔ ότι έφτασε λαντροβερ με αξιωματικούς των Ηνωμένων Εθνών και ήθελαν να περάσουν μέσα στην Ανωτέρα, του απάντησα να περιμένουν έξω από την πύλη και ότι πάω αμέσως.
Φτάνοντας ρωτώ τι θέλουν και μου απαντούν θέλουμε συνάντηση με τον Διοικητή. Τους ζήτησα να περιμένουν και πήγα στο παράθυρο του 2ου Επιτελικού Γραφείου το οποίο βρισκόταν στα 5-6 μέτρα από την πύλη και ζήτησα από τον συνάδελφο Άκη Χ ’Σπύρου να αναφέρει στον Διευθυντή του 2ου ΕΓ Ταγματάρχη Ευστάθιο Σιούλη να έρθει αμέσως στην πύλη και να τον ενημερώσει για την παρουσία των ΟΗΕΔΩΝ. Εν τω μεταξύ η Λευκωσία και όλη η Κύπρος βομβαρδιζόταν από την Τούρκικη πολεμική αεροπορία και με βόμβες ναπάλμ (δεύτερη μέρα της εισβολής).
‘Ήρθε αμέσως ο Ταγματάρχης Σιούλης τον οποίον ενημέρωσα ότι ζητούσαν επείγον συνάντηση με τον Διοικητή. Σε έντονο ύφος μου είπε και μετέφερα στους ΟΗΕΔΕΣ να φύγουν και να πουν στους Τούρκους να σταματήσουν διαφορετικά θα επιτεθούμε στον θύλακα της Λευκωσίας, και τους διώξαμε. Οι ΟΗΕΔΕΣ είδαν ότι είμαστε στην θέση μας. Δυο-τρεις ώρες αργότερα είχαμε επίθεση από την Τουρκική αεροπορία με μυδραλιοβολισμούς, είχαμε τραυματισμούς, αλλά ευτυχώς δεν είχαμε νεκρούς. Το περιστατικό της επίθεσης αναφέρεται και στο βιβλίο του Χρ. Χρυσάνθου « Απεσοβήθη τελικώς ο κίνδυνος…» (σελ.81) χωρίς να γνωρίζει ο συγγραφέας τι προηγήθηκε.
Τρίτη 23 Ιουλίου 1974: Μεταβήκαμε με τον Διοικητή της ΙΙΙ ΑΤΔ Συνταγματάρχη Σωτήριο Λιανά και τον Αντισυνταγματάρχη Ιωάννη Σγουρο Διευθυντή του 3ου Επιτελικού Γραφείου (επιχειρήσεων) , στον χώρο της απόβασης όπου συναντήσαμε τον Αντισυνταγματάρχη Κωνσταντίνο Μπουφα ο οποίος ανέλαβε την διοίκηση των μονάδων της πρώτης γραμμής άμυνας στην περιοχή της απόβασης. Το αρχηγείο του ένα δίπατο σπίτι 700-800 μέτρα από το σημείο της απόβασης.
Αφού ενημερωθήκαμε ξεκινήσαμε για την επι τόπου επιθεώρηση των θέσεων μας. Στην πορεία μας είδαμε λανδροβερ και περίπολο των κυανοκράνων να μας ακολουθεί. Σταματήσαμε και μόλις μας προσέγγισαν οι ΟΗΕΔΕΣ τους εξαποστείλαμε. Ήταν ξεκάθαρο ότι μας ακολουθούσαν/παρακολουθούσαν για να τους “πάρουμε” στις θέσεις της εθνοφρουράς.
Την 13 Αυγούστου 1974 μετακινηθήκαμε από την βάση της III ATD έναντι παλαιού ΓΣΠ στο σημείο διασποράς στο Γυμνάσιο Στροβόλου αφού αναμέναμε ότι θα ξεκινούσε ο ΑΤΤΙΛΑΣ 2, και η δεύτερη φάση της Τουρκικής εισβολής.
16η Αυγούστου 1974: Ίσως η δραματικότερη μέρα για την Λευκωσία αφού γινόταν έφοδος αρμάτων από την περιοχή του δρόμου του Λουνα Παρκ βορειά του αεροδρομίου Λευκωσίας. Ο δρόμος κατηφορίζοντας καταλήγει στο Στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, την Σχολή Γρηγορίου και πιο κάτω στον κυκλικό κόμβο Κολοκασίδη και ποιο κάτω στον Άγιο Δομέτιο.
Σε χρόνο ρεκόρ στείλαμε δύο εθελοντές να δουν την κατάσταση που επικρατούσε στην περιοχή οι οποίοι επιστρέφοντας επιβεβαίωσαν τις πληροφορείς. Αμέσως ο νέος Διοικητής της III ATΔ Συνταγματάρχης Γεώργιος Αζίνας έδωσε τις συντεταγμένες νότια της πύλης της ΕΛΔΥΚ, (η οποία είχε εν των μεταξύ εγκαταλειφθεί, κάτω από την πίεση των βομβαρδισμών). Η πυροβολαρχία από την περιοχή Τσερίου ξεκίνησε να βάζει ομοβροντία βολών στην περιοχή της ΕΛΔΥΚ με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να πάθουν πανωλεθρία, αφού αρκετά άρματα μάχης κτυπήθηκαν και οι Τούρκοι στρατιώτες τράπηκαν σε φυγή.
Οι Τούρκοι στρατηγοί δεν χώνεψαν ούτε αυτή την αποτυχία τους και μας έστειλαν πάλι τους ΟΗΕΔΕΣ για να μάθουν από που έγιναν οι βολές που τους καθήλωναν. Τους δώσαμε λανθασμένη πληροφόρηση, ότι τάχα η πυροβολαρχία ήταν σε άλλη ουδέτερη περιοχή, την οποία στην συνέχεια βομβάρδισε η Τουρκική αεροπορία με πρωτοφανή βαρβαρότητα.
Το καλοκαίρι του 1974, είμασταν μόνοι. Όχι μόνο δεν είχαμε οποιαδήποτε βοήθεια αλλά είχαμε να αντιμετωπίσουμε και τους κάθε λογής-λογής πράκτορες και πληροφοριοδότες των Τούρκων. Οι μαρτυρίες πρέπει να καταγραφούν. Μόνο έτσι μπορούν να αναδειχτούν όλα τα πλοκάμια της προδοσίας σε βάρος της πατρίδας.
*Βοηθός 4ου Επιτελικού Γραφείου ΙΙΙ Ανωτέρας Τακτικής Διοίκησης 1974
Καθηγητής Πανεπιστημίου
Comments